Soms wil je uit de mond van een (ervarings-)deskundige horen wat hij of zij te zeggen heeft over diabetes type 2. Op deze pagina’s vind je jouw antwoord. Er komen diëtisten, artsen, professoren, coaches en ervaringsdeskundigen aan het woord.
__________________________________________________________________________________________________
Type 2 diabetes eigen schuld?
We ontvangen af en toe reacties op artikelen die gaan over leefstijl en een gezond gewicht, zoals: ‘Waarom wordt er altijd gezegd dat diabetes type 2 mijn eigen schuld is? Ik eet gezond, ben niet te dik en toch heb ik het wel.’ Type 2 diabetes is zeker niet alleen je eigen schuld. Slijtage van de alvleesklier en aanleg spelen ook een grote rol bij het ontwikkelen van type 2 diabetes.
(Erfelijke) Aanleg voor diabetes
Diabetes type 2 is nooit enkel je eigen schuld. Je hebt het risico om diabetes type 2 te ontwikkelen door erfelijke aanleg in combinatie met de manier waarop je leeft. Bij sommige mensen met (kans op) type 2 spelen leefstijlfactoren wel een grote rol. Te weinig beweging, ongezond eten, roken en drinken zijn de belangrijkste. Dat zijn factoren waar je zelf invloed op hebt. Voor een ander deel van de mensen ligt dat echter wat gecompliceerder. Het is namelijk soms ook een kwestie van aanleg, die per persoon verschilt.
Opslag van overtollig vet
Eglantine Barents, voormalig beleidsadviseur bij DVN en diëtist, legt uit dat een risicofactor voor het krijgen van diabetes type 2 de plek in het lichaam is waar overtollig vet wordt opgeslagen. Als er aanleg is om vet op te slaan in de buikholte (in en rondom de organen), dan verhoogt dat het risico op diabetes type 2. Een lager risico heb je als vet op de billen, heupen en/of bovenbenen gaat zitten.
Verschil aanleg per etniciteit
Ook je afkomst speelt een rol. Aziatische vrouwen hebben al kans op type 2 bij een lager BMI dan Europese vrouwen, terwijl vrouwen met een donkere huidskleur dit pas hebben bij een hoger BMI.
Ouderdom of slijtage van de alvleesklier
Vroeger werd diabetes type 2 ook wel ouderdomssuiker genoemd. Volgens Barents kan een beetje overgewicht op oudere leeftijd al voldoende zijn om diabetes te krijgen. Dit heeft dan alles te maken met slijtage of ouderdom van de alvleesklier. De alvleesklier maakt onder andere insuline aan. Deze insuline wordt aan het bloed afgegeven. Daarmee wordt de bloedsuikerspiegel geregeld. Door ouderdom of slijtage kan de productie van insuline (deels) stoppen of afnemen. Meer informatie over wat de alvleesklier te maken heeft met diabetes vind je in het artikel ‘alvleesklier en diabetes’ van het Diabetesfonds.
Fors overgewicht maar geen diabetes type 2
Maar, legt Barents uit, iemand die te zwaar is hoeft niet per definitie diabetes te ontwikkelen. ’Je hebt mensen met een supersterke alvleesklier, die bij ernstig overgewicht soms wel 500 eenheden insuline per dag aanmaken. Ter vergelijking: een gezond iemand heeft per dag slechts 40 eenheden nodig.’
Diabetes type 2 beheersbaar houden
Leefstijl is niet altijd de oorzaak van type 2 diabetes, maar een gezonde leefstijl draagt wel bij aan het beheersbaar houden van je diabetes. Eet je bijvoorbeeld weinig koolhydraten en beweeg je veel, dan heeft je lichaam minder insuline nodig om bloedsuikers om te zetten. Het kan zijn dat je daardoor minder of geen medicijnen nodig hebt om je bloedglucosewaarde te verlagen. Ben jij benieuwd of er nog winst te behalen valt op het gebied van leefstijl om grip op je diabetes te krijgen? Dan zijn er diverse boeken die je daarbij kunnen helpen, ook als je al best gezond leeft.
In het boek ‘Diabetes type 2? Maak jezelf beter’ en het gelijknamige Kookboek en ‘Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter’ legt van internist Hanno Pijl uit hoe je grip kunt krijgen op je diabetes aan de hand van een wetenschappelijk onderbouwd, succesvol stappenplan. Het boek van huisarts Tamara de Weijer ‘Eet beter in 28 dagen’ helpt je bij het veranderen van je voedingspatroon. In het boek ‘Een shotje Leefstijl‘ legt huisarts Jacqui van Kemenade de invloed van leefstijl op je diabetes uit. Dit boek gaat in op de relatie tussen wat je eet en je gewicht, de gezonde bacteriën in je darm en je weerbaarheid. Bewegen, gewicht en eetlust bepalen niet alles.
Slanker en fitter
Als het aan de goedlachse zussen Janine en Annemieke Jansen ligt, laten ze iedereen kennismaken met de mediterrane keuken. Niet in de laatste plaats omdat wetenschappelijke onderzoeken uitwijzen dat dit dieet minder kans geeft op sommige soorten kanker en diabetes type 2. Ook hebben experts aangetoond dat deze manier van eten op de lange termijn tot gewichtsverlies leidt. Als dit al niet genoeg overtuigt, vertellen de Jansens met liefde hoe lekker, gezond en gemakkelijk het mediterrane dieet is.
Lean en mean
Het kookboek Hartstikke mediterraan is zeker geen boek voor de pure Bourgondiër. Al is het ook geen boek zonder een toetje her en der. Zoals in het boek te lezen is, willen de Jansens zelf ook graag genieten van alle rijkdommen die het leven te bieden heeft, maar dan lean en mean. Daarmee bedoelen ze ‘minder is meer’. En dat betekent niet dat alle smaak en beleving van het eten verdwijnt!
Annemieke: ‘Minderen hoeft niet minder lekker te zijn. Het is de kunst om smaak in je eten te behouden, ook al moet je flink wat ingrediënten weglaten.’ Op de vraag hoe je dan zout, suiker, snelle koolhydraten en dergelijke kunt compenseren, is het antwoord simpel: ‘Vette vis, noten, groenten, kruiden, specerijen, oliën. Vooral extra vierge olijfolie is een bron van goede vetten.’ Een recept als Italiaanse eierpannenkoekjes met asperges, munt, artisjokken, ham en paddenstoelen past hier perfect bij, net als waterkerssalade met kip, pistachenoten en sinaasappelmarmelade.
Bezoekjes aan de patatzaak
Annemieke (cardioloog van beroep) en Janine (grafisch ontwerper en de kok van de twee) zijn niet altijd zo bewust bezig geweest met gezond en bedachtzaam eten en leven. In hun jeugdjaren waren ze door de broze gezondheid van hun vader overgeleverd aan een voornamelijk vet- en zoutarm dieet. Om dit te compenseren waren ze als puber geregeld in de patatzaak te vinden, met overgewicht tot gevolg.
Om de overtollige kilo’s er weer af te krijgen, sloegen beide zussen eenzelfde pad als hun vader in. Bewust eten werd alsnog een tweede natuur. Minder fabrieksmatig geproduceerd voedsel, minder grote porties, minder vlees, minder suiker. Aandacht voor het koken met eerlijke ingrediënten voert nu de boventoon.
Zondigen met mate
Helemaal niet meer zondigen is niet wat de kookboekenschrijfsters proberen over te brengen. Annemieke: ‘Als je toch een iets minder gezond product neemt, probeer dan in ieder geval voor de beste kwaliteit te gaan. Neem bijvoorbeeld geen lightvarianten. En probeer ook niet te veel te nemen.’
Hartstikke mediterraan
Het moge duidelijk zijn: het kookboek Hartstikke mediterraan is een boek dat je leert over het eten rond de Middellandse Zee. Het laat je ook nadenken over wat je in je lijf stopt. Met de wetenschappelijk onderbouwde, maar goed te verteren informatie over voeding en gezondheid heb je binnen de kortste keren onder de knie hoe je dit dieet tot een leefstijl kan maken.
Je vindt het kookboek Hartstikke mediterraan en het nieuwste boek Mooi Mediterraan in onze webshop. Word jij ook slanker en fitter dankzij de mediterrane keuken?
Tips: voetverzorging
De verzamelnaam voor problemen met je voeten als gevolg van diabetes is diabetische voet. Daarbij horen klachten als verminderd gevoel in de voeten, slecht genezende wondjes, ontstekingen, eeltvorming, likdoorns en drukplekken die voor flink wat ongemak kunnen zorgen.
Het verminderd gevoel in de voeten kan ervoor zorgen dat pijnprikkels niet doorkomen. Het staan op een steentje of een ander scherp voorwerp, kan er al voor zorgen dat er wondjes ontstaan. Doordat het zogeheten ‘alarmsignaal’ niet afgaat bij deze mensen, kan het zijn dat er ongemerkt mee doorgelopen wordt.
Hoe maak je de kans op problemen met je voeten daarom zo klein mogelijk? Volgens Thijs die zelf diabetes type 1 heeft en bij Diabetesvereniging Nederland werkt, vooral door lief te zijn voor je voeten. Om jou hierbij te helpen: 6 Tips van Thijs uit eigen ervaring.
6 tips om voetcomplicaties bij diabetes te voorkomen
- Zorg voor degelijk schoeisel, goedkoop is vaak duurkoop
- Neem geen voetenbadjes
- Was je voeten goed en droog ze goed af, ook tussen je tenen. Wacht daarna even met het aantrekken van sokken en schoenen.
- Smeer voor het slapen gaan, zittend op de rand van het bed, je voeten in met een goede hydraterende voetcrème of zalf zodat deze ’s nachts kan intrekken. Draag eventueel naadloze bedsokken om je lakens te beschermen.
- Laat een goede medisch pedicure of paramedisch chiropodist je voeten regelmatig controleren en behandelen. Bezuinig niet op de pedicure/chiropodist, ook als je geen vergoeding krijgt van de verzekering.
- En de belangrijkste tip: controleer iedere dag je voeten op wondjes, vraag eventueel je partner om mee te kijken. Je kunt ook gebruik maken van een spiegel of de filmfunctie van je smartphone. Neem er de tijd voor en wees lief voor je voeten.
Meer weten over voetverzorging en vergoedingen? Lees dan dit artikel over voetcomplicaties van Diabetesvereniging Nederland.
Uithongeren is taboe
Wie de kookboeken van Pascale Naessens goed bestudeert, leest daar een duidelijke boodschap in. De Vlaams culinair auteur probeert via haar koolhydraatarme recepten niet alleen maar een gezond voedingsadvies over te brengen. Haar achterliggende gedachte is namelijk ‘dat je voeding niet moet benaderen met het verstand, maar met je gevoel’.
Benader voeding gevoelsmatig
Op de vraag of voeding emotie is, antwoordt Naessens volmondig ja. Voor de Vlaamse is eten klaarmaken ‘pure liefde’, ‘een extra dimensie’. ‘Voor mij is eten niet alleen functioneel, maar een totaalbeleving. Het is naar mijn idee zó belangrijk om stil te staan bij wat je in je mond stopt, om daarvan te genieten. Dat je echt bij jezelf denkt: Ik mág hier van eten.’
Andere manier van eten
Naessens kan zich soms behoorlijk opwinden over de klassieke manier waarop naar voeding wordt gekeken: Calorieën tellen, voedingsproducten schrappen, minder mogen eten. Het werkt volgens de Vlaamse helemaal niet. ‘Jezelf uithongeren en dingen ontzeggen werkt niet, dat is echt gedoemd te mislukken.’
‘Wat volgens mij het belangrijkste is, is dat je lichaam je vanzelf vertelt wat voor jou werkt en wat niet. Het is ontzettend achterhaald om te denken dat er één manier van eten is die voor iedereen werkt. Ik merk dat zelf ook. Mijn bloedsuikerspiegel piekt bijvoorbeeld gigantisch als ik te veel (geraffineerde) koolhydraten eet. Daar heeft overigens niet iedereen last van. Al werkt calorieën tellen voor niemand, dat is intussen wetenschappelijk bewezen. Het draait om de kwaliteit van de voeding, niet om het aantal calorieën’.
Lekker eten mág
Hoewel steeds meer duidelijk wordt dat gewicht verliezen of een koolhydraatarm dieet volgen niet draait om calorieën tellen of vetten vermijden, is dat volgens Naessens jammer genoeg niet bij iedereen bekend. ‘Ik hoor nog zo vaak mensen zeggen “ik mag dus wél lekker eten” of “ik eet nu lekkerder dan voorheen”.’
Gezond eten is eigen verantwoordelijkheid
‘Ik kan me inbeelden dat koolhydraatarm eten best een grote stap is voor sommigen. Ik zeg daarom altijd tegen mensen dat ze het eens drie dagen een kans moeten geven. Ontdek wat goede voeding met je lijf doet, hoe het erop reageert. Hoe het is om dicht bij jezelf en de natuur te blijven. Betekent wel dat je ervoor open moet staan, anders lukt het niet. Ik voel de wil om mensen te empoweren, om ze te laten zien hoe lekker natuurlijke voeding is. Maar het blijft wel jouw leven en dus jouw verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid draag je zelf.’
Koken met maar 4 ingrediënten
Die eigen inzet hoeft niet moeilijk en ingewikkeld te zijn. Dat bewijst de kookboekenschrijfster in het kookboek “Nog eenvoudiger met 4 ingrediënten”. In haar tiende kookboek gaat ze ‘back to the roots’, door simpele recepten met weinig werk aan te bieden. Het boek is ingedeeld in verschillende hoofdstukken als het gaat om bereidingstijd. Zo zijn er recepten die in tien minuten op tafel kunnen staan, en gerechten waar je 25 minuten voor in de keuken staat. Ontdek ook haar andere kookboeken.
Puur natuurlijk eten
Carla Dunselman heeft haar eigen website 3x3fitplan.nl. Deze website helpt mensen om in 100 dagen een nieuwe shape te krijgen door middel van gezonde biologische voeding, beweging en rust en ontspanning.
Carla: Raw food, fair food, slow food, super food. Elk jaar is er wel een nieuwe trend als het gaat om gezond eten. Voeding is hotin de westerse wereld. Van South Beach tot dr. Frank, de Voedselzandloper en nu weer veganistisch eten; de ene hype volgt het andere succesdieet op. Maar wat is nu echt gezond? Kiezen lijkt steeds moeilijker.
Luisteren naar de voedingsindustrie
Moeten we ons laten leiden door de voedingsindustrie? Genoeg gezonde producten/spullen/eten in de winkels zou je zeggen. Als we langs de schappen van de supermarkt lopen, schreeuwen de ‘gezonde’ promotionele teksten ons tegemoet.
Of misschien moet het advies van de dokter leidend zijn? Hij heeft tenslotte ‘for every ill a pill’. Voor elk fysiek probleem zoeken we een snelle oplossing en die lijkt hij ons met medicijnen ook te bieden. En voelen we ons niet echt ziek, maar missen we energie of weerstand, dan zijn er altijd nog vitamines te koop. Want voeding blijkt belangrijke stoffen in zich te hebben en dus denken we bij een mogelijk voedingstekort al snel dit te kunnen aanvullen uit een potje. Voor je het weet heb je een plank vol met voedingssupplementen, en zie je ook hier door de bomen het bos niet meer.
Puur natuur eten
Stel nu dat we gezond eten eens letterlijk nemen, dat het zo eenvoudig is als het woord zegt: we eten gewoon wat in de zon heeft gestaan. Dan hebben we het dus al snel over fruit en groente.
Gezondheid haal je naar mijn idee niet bij de dokter of het vitaminehuis, gezond eten komt niet uit de fabriek, maar gewoon uit de natuur. In de kracht van de zon ligt de oplossing. Je blijft weerbaar en energiek door jezelf elke dag te verzekeren van het eten van meer dan voldoende verschillende soorten en kleuren zongerijpt groente en fruit. Zó blijf je naar mijn weten fit en vitaal!
Wil jij ook eten zoals de natuur het bedoeld heeft? Misschien is een biologische maaltijdbox van Ekomenu iets voor jou?
Mijn zoon zei: je gaat dood
‘Als je minderjarige zoon tegen je zegt ‘pap, je gaat dood als je zo doorgaat’, dan weet je dat het menens is. Die woorden komen keihard aan.’
Wim Tilburgs is tegenwoordig het blakende voorbeeld van hoe een leefstijlverandering kan uitpakken, waarbij niet pillen maar leefstijl als medicijn centraal staat. Maar dat is niet altijd zo geweest. In 2015 weegt Wim nog 125 kilo en lijdt hij aan meerdere aandoeningen, waaronder diabetes type 2. Hij is nu minstens 40 kilo lichter en heeft zichzelf weten te herpakken.
Aanmodderen totdat je doodziek bent
Stress, geestelijke uitputting en ongezond eten zijn de nekslag voor de nu gecertificeerde leefstijlcoach. Hij ontwikkelt onder andere obesitas en diabetes type 2. ‘Ik was consultant in de ICT en maakte lange, drukke dagen met veel stressvolle deadlines. Eigenlijk kon ik niet goed met de stress omgaan.’ Het uit zich bij Wim in ongezonde eetkeuzes, waarbij afhaalchinees en patat geregeld op tafel komen: ‘je vindt als het ware troost in voeding’.
Tilburgs, die zichzelf op Twitter onder meer leefstijlonderzoeker en ex-diabeet noemt, moddert een tijdje aan met een diëtist en het spuiten van insuline. Na de confrontatie met zijn zoon en het gevoel te hebben ‘dood te gaan van de insuline’, neemt hij het heft in eigen handen. Wim: ‘De definitieve omslag is toch wel de uitzending van Humberto Tan met daarin de Amerikaanse endocrinoloog Robert Lustig geweest. Hij praat daarin over de gevaren van suiker en hoe het je dik maakt.’
Zelfstudie met wonderbaarlijk resultaat
Na de uitzending met Robert Lustig slaat de Noord-Brabander aan de zelfstudie. Hij verdiept zich onder andere in verschillende diëten en neemt daarna een besluit: het wordt het ketogeen dieet. Dat is een streng dieet met een verhoogde vetinname en sterk verminderde inname van koolhydraten en eiwitten. Het pakt naar eigen zeggen ‘wonderbaarlijk goed’ uit. ‘Na 2 dagen kon ik al stoppen met het spuiten van insuline en binnen een maand was ik 10 kilo lichter.’
Ziektevrij motivatie om door te zetten
Maar wie denkt dat Wim iedere dag fluitend zijn nieuwe leefstijl in de praktijk brengt, heeft het mis. De leefstijlcoach erkent eerlijk dat het ‘af en toe best moeilijk is’. Wim: ‘Ik moet mezelf echt wel eens bij elkaar rapen om niet in oude gewoontes te vervallen. Maar als ik terugdenk aan vroeger weet ik waarvoor ik het allemaal doe. Daarnaast voel ik ook een soort verplichting om het goede voorbeeld te geven. Ik heb een website die helemaal gebouwd is om het veranderen van je leefstijl heen. Ik geloof in minder medicijnen, meer leefstijl, dus wil ik dat ook via mijn platform en mezelf uitdragen.’
Heeft het interview van Wim Tilburgs jou geïnspireerd om ook in actie te komen voor je eigen gezondheid? Lees dan ook eens het verhaal van Hanno Pijl (goede vriend van Wim Tilburgs) over leefstijlverandering en geef de boeken Diabetes type 2? Maak jezelf beter en het gelijknamige kookboek een kans.
