Wat is bloeddruk?
Je hart pompt met kracht bloed rond door je hele lichaam, zodat al je organen en spieren zuurstof krijgen. Dit zorgt voor druk op de bloedvaten: de bloeddruk. Als je hart samentrekt, perst het veel bloed in en door de slagaders. Hierdoor stijgt de druk op de vaatwanden. Dit noemen we bovendruk, systole of systolische druk. Na het samentrekken ontspant het hart zich en stroomt weer vol met bloed. De druk op de vaatwanden neemt daardoor weer af. Dit noemen we onderdruk, diastole of diastolische druk.
Wat is een normale bloeddruk?
Je hebt een normale bloeddruk als de bovendruk lager is dan 140 en de onderdruk lager dan 90. Een bovendruk van 120 of lager is ideaal. Hiermee heb je het minste risico op hart- en vaatziekten. Als je een lage bloeddruk hebt kun je je licht in je hoofd voelen, met name bij (snel) opstaan en bukken. Dit kan geen kwaad maar is soms wel vervelend. Een hoge bloeddruk voel je vaak niet, maar is schadelijk. Meet daarom regelmatig je bloeddruk zodat je er op tijd iets aan kunt doen.
Oorzaken van een hoge bloeddruk
Een ongezonde leefstijl is één van de oorzaken van een hoge bloeddruk. Zoals ongezond eten, niet genoeg bewegen, te weinig slapen en stress. Hevige of langdurige stress vergroot de kans op een hoge bloeddruk en andere hart- en vaatproblemen, zoals slagaderverkalking, vaatkramp, hartinfarct en hartritmestoornissen.
Andere oorzaken van een hoge bloeddruk:
- Leeftijd: Je bloeddruk neemt toe als je ouder wordt. Als je 40 jaar of ouder bent heb je een grotere kans op een hoge bloeddruk.
- Een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap vergroot de kans op een hoge bloeddruk als je ouder bent
- De overgang. De hormoonbalans verandert tijdens de overgang en je kunt gewicht aankomen.
- Erfelijkheid
- Door ziekte, bijvoorbeeld aan je nieren of slaapapneu
- Medicijnen
- Zoethout: in zoethoutwortel zit glycyrrhizine. Dit stofje kan ervoor zorgen dat je vocht vasthoudt en dat je bloeddruk hoger wordt.
Stress en een hoge bloeddruk
Een paar weken hard werken, veel verplichtingen, veel zorgen en weinig tijd om te relaxen? Voor je het weet stijgt het stressniveau en maakt je lichaam extra stresshormonen aan: adrenaline en cortisol. Deze verhoogde hormoonspiegels hebben invloed op de werking van je organen en op je bloeddruk; die kan stijgen. Bloeddrukverlagende medicijnen kunnen je bloeddruk wat laten dalen. Maar er kleven ook nadelen aan zo’n pilletje. Een tablet die de bloeddruk verlaagt kan ook invloed hebben op andere medicijnen die je gebruikt. Dit kun je bespreken met je arts. Wat ook helpt: zorgen voor rust. Ontstressen heeft niet alleen invloed op je glucosewaarden, het verlaagt ook de bloeddruk.
Wat helpt om je bloeddruk te verlagen?
- Gezond eten met weinig zout en verzadigde vetten
- Afvallen als je te zwaar bent
- Beweeg elke dag
- Minder alcohol
- Niet roken
- Voldoende rust en ontspanning
Neem bewust rust
Neem na een periode met stress dus bewust tijd voor jezelf. Zo krijgt je lichaam de tijd om stresshormonen af te voeren. Ook voor je cholesterolgehalte is dat beter. Zoek de oorzaak van de stress en pak deze aan, bijvoorbeeld met hulp van mensen uit je directe omgeving of een coach. Bouw ook meer rust in door kritisch naar je agenda te kijken. Welke onnodige verplichtingen kun je schrappen? Durf bewust te genieten van een vrije dag en laat de boel even de boel. Ga in een lekkere stoel zitten met een drankje en geniet van een boek of mooie muziek. Ook opruimen geeft rust. Pak vandaag bijvoorbeeld de garage aan en ruim volgende week de kledingkast eens op.
Herstellen van stress met groen
Verschillende onderzoeken laten zien dat blootstelling aan groen kan leiden tot herstel van stress. De mensen die deelnamen aan onderzoeken gaven dat niet alleen zelf aan, het bleek ook uit metingen: groen heeft bijvoorbeeld invloed op het cortisolgehalte in speeksel, op de hartslag, het HDL-cholesterolgehalte, en op zowel diastolische als systolische bloeddruk. Feitje: je hoeft hiervoor niet per se in een groene omgeving te sporten. Hoewel bewegen ook helpt ontstressen is uit MRI’s gebleken dat alleen al het kijken naar groen ook een positief effect kan hebben.
Leer om nee te zeggen
Vind je het lastig om nee te zeggen? Het kan helpen om eerst een compliment te maken, maar daarna eerlijk te zijn. ‘Wat leuk dat je me uitnodigt, maar ik heb het zo druk de komende tijd dat ik dit keer oversla’, of ‘Mooi dat je me die taak (op het werk) toevertrouwt. Gezien mijn planning focus ik me graag even volledig op andere dingen. Hopelijk vind je iemand anders die dit op kan pakken.’
Schrijf het van je af
Of je nu een notitieboekje gebruikt, de kalender, een papiertje op je nachtkastje of een notitie-app in je telefoon: schrijf dingen die je te binnen schieten en die je niet wilt vergeten meteen op. Zo kunnen ze uit je hoofd en (virtueel) op papier en kun jij je gedachten (en piekeren) wat loslaten.
Eet jezelf gezonder
Hoge bloeddruk? Naast ontspannen helpt gezonde voeding ook. Er zijn kookboeken die je daar bij kunnen helpen.
Bronnen: Diabc 2023, artikel van Christel Vondermans. Hartstichting – Bloeddruk, Leefomgeving | Groen | Volksgezondheid en Zorg (vzinfo.nl) en Kennisbundeling Groen en Gezondheid (rivm.nl).
